You are here

Wat weet jouw smartphone allemaal over jou?

... Victor de Graaff. Op zoek naar het ideale vakantiehuisje? Je telefoon weet raad. Door te bekijken waar je bent geweest en zo informatie te verzamelen over je persoonlijke voorkeuren, lukt het Victor de Graaff om je smartphone het perfecte vakantie-adresje te laten kiezen. Tekst: Edda Heinsman

De Graaff kijkt voor zijn aanbevelingssysteem voor vakantiehuisjes naar geografische data en data uit social media. Geografische data houdt in dat er wordt gekeken waar je bent geweest en welke dingen je doet op een dag. Daarbij zitten leuke dingen, zoals karten (een hobby van De Graaff) en dingen die moeten, zoals de kinderen van school halen. 'Door te kijken naar geografische data kun je al heel veel zeggen over hoe iemands leven er uit ziet', aldus De Graaff.

Britney Spears

Om iets te zeggen over iemands voorkeuren, kun je ook kijken naar social media. Maar ben je daarop wel helemaal eerlijk? 'Iemand als Britney Spears heeft misschien op facebook helemaal niet zoveel 'likes', want daar willen mensen niet mee geassocieerd worden. Maar stiekem heeft wel iedereen een CD in de kast staan', lacht De Graaff. Toch maakt hij dankbaar gebruik van de voorkeuren van mensen op social media. 'Als iemand aangeeft dat hij naar de Eiffeltoren is geweest, dan kun je hem er opnieuw heen sturen, maar dat heeft niet zoveel zin. Op DBpedia, een databaseversie van Wikipedia, kijk ik wat er aan gerelateerd is. Bijvoorbeeld de Eiffeltoren, die hoort bij Parijs, die hoort bij Frankrijk. Als iemand de Eiffeltoren leuk vindt, vindt hij mogelijk andere dingen in Frankrijk leuk. Dus ik zeg dan: ga naar dit vakantiehuisje, want daar kun je dat en dat zien, waarvan we denken dat jij het leuk vindt.' 

Aanbeveling

Er bestaan al veel van dit soort aanbevelingssystemen. Maar De Graaff wilde onderzoeken of hij het beter kon, of hij het persoonlijker kon maken. Bovendien heeft een site als Booking.com vooral hotels en stortte De Graaff zich met commercieel partner EuroCottage op de vakantiehuisjes-markt. Is het hem gelukt om een beter aanbevelingssysteem te ontwikkelen? Lachend geeft hij toe: 'Booking.com ga je op hun terrein voorlopig niet kloppen. Die zijn met een paar mannetjes meer dan ik. Bovendien kijken zij naar het gedrag van anderen, collaborative filtering noem je dat. Ze hebben miljoenen bezoekers per jaar, vergelijken jouw boekingsgeschiedenis met die van anderen en weten dan al snel met wat voor type ze te maken hebben. Mijn systeem is knowledge based, je doet aanbevelingen gebaseerd op kennis. Dat is geschikter voor bijvoorbeeld startups die nog weinig data tot hun beschikking hebben en kan bovendien leiden tot verrassende aanbevelingen. Zo kun je vanuit een kleine organisatie met weinig gebruikers toch interessante aanbevelingen doen.'

Kick-In Quest: de eerste app die De Graaff maakte, gebruikt in 2014.

Valsspelen

De Graaff testte zijn algoritme twee keer met eerstejaars studenten, met behulp van de door hem ontwikkelde app Kick-In Quest. 'Het doel was kijken of ik kon achterhalen op welke locatie de studenten geweest waren. In het eerste jaar gebruikte ik daarvoor een soort speurtocht waarbij ze allemaal vragen moesten beantwoorden. Er werd ongelooflijk vals gespeeld. Dus mijn data was dermate vervuild dat ik besloot om onderzoek te doen naar het valsspelen van studenten in plaats van naar dat wat ik eigenlijk van plan was.'

De tweede keer pakte De Graaff het anders aan. Hij gaf de studenten meer vrijheid, ze mochten zelf de volgorde van de vragen bepalen en hoefden ze niet allemaal te doen. Bovendien was het evenement dit keer niet overdag in de stad, maar 's avonds in café's. Uiteindelijk werd er nu veel minder vals gespeeld. De Graaff kreeg dankzij de app de beschikking over de totale GPS-coördinatenstroom van 250 smartphones. Het lukte hem om het algoritme zo te maken dat hij een profiel van de gebruiker kon opstellen op basis van de bezochte locaties.

De uitkomsten van De Graaffs algoritme: groen is goed, blauw is waarschijnlijk goed, rood is fout. De stipjes zijn GPS coördinaten zoals gesampled door een smartphone.

De Graaff is vooral trots op het algoritme dat hij maakte waarmee je aan de hand van smartphone data, gps-coördinaten, kunt achterhalen op welke locaties iemand is geweest, en op basis daarvan een profiel opstelt. Uiteindelijk is dat algoritme voor veel meer geschikt dan het aanbieden van vakantiehuisjes alleen. Huizen, banen, alles wat in een geografische context zit, is mogelijk. 'Het algoritme is echt het hoogtepunt van mijn thesis, het is veel beter dan bestaande algoritmes. Beter in twee opzichten: hoeveel van wat jij zegt dat bezocht is, is correct? Dat noem je de precision. En van hoeveel van de bezochte plekken heb jij gezegd dat ze bezocht zijn? Dat noem je recall. Stel iemand is op tien locaties geweest, jij zegt dat hij op twaalf locaties was en daarvan heb je er acht goed. Dan heb je 80% gescoord op de locaties waar de persoon was en 67% van wat je zegt is ook correct. Met mijn algoritme zijn zowel de precision als de recall substantieel beter dan bij al bestaande algoritmes.' 

Extreem intelligent

'Toen ik mijn algoritme ging valideren, kwam er vrijwel direct uit wat ik hoopte, hij was meteen al beter dan de andere. Toen dacht ik: ik zit helemaal op het goede pad hier!' Een fijne start voor een onderzoeker die aangeeft dat het niet allemaal even makkelijk ging. 'Ik had altijd het gevoel als ik niet honderd procent geef, dan kom ik niet mee. Het leukst aan onderzoek doen vind ik dat je samenwerkt met extreem intelligente mensen, dat is heel uitdagend. Daardoor moet je ook zelf continu alles geven.'

Naast zijn onderzoek was De Graaff druk met verschillende bestuursfuncties bij de universiteitsraad, het  promovendinetwerk van de Universiteit Twente en promovendinetwerk Nederland. 'Ik vond het leuk om me ook van een bestuurlijke kant met wetenschap bezig te houden en er achter te komen hoe dat werkt in de academische wereld. Het was heel prettig dat mijn begeleiders me daar alle ruimte voor gaven.'

Geheimen

Een algoritme dat alleen door te kijken naar welke supermarkt je gaat en of je tijd in de speeltuin doorbrengt alles over je weet en aanbevelingen doet over vakanties, gaat dat niet wat ver? Wil je wel dat je telefoon je zo goed kent? De Graaff: 'Dit gebeurt al, er zijn weinig geheimen voor je smartphone. Maar op het moment zijn het vooral grote bedrijven als Google en Apple die beschikking hebben over die informatie. Het hele Google advertentieplatform werkt op data waarvan je zelf niet in de gaten hebt dat je ze verstrekt. Met mijn systeem houd je de informatie in elk geval nog bij jezelf, alleen op je eigen telefoon, niet op allerlei servers waar iemand op kan inbreken.'

'Bij heel veel vormen van wetenschap zitten er twee kanten aan de medaille, of je nu buskruit ontwikkelt of een algoritme om mensen te volgen, het is vaak zo dat je het op een verkeerde manier kunt toepassen. Ik hoop een bijdrage te hebben geleverd aan de focus op privacy in dit soort algoritmes.'

Victor de Graaff (1985) haalde zijn bachelor elektrotechniek aan de TU Delft, vervolgde met een master informatica in Twente. Op 10 december 2015 promoveerde hij aan de Universiteit Twente met het onderzoek Geosocial Recommender Systems. Zijn onderzoek werd deels gefinancierd door Commit, binnen het project TimeTrails. Inmiddels werkt De Graaff als software architect.