Door Rob Blaauboer
​© IQ Intel

Internet

Er zijn situaties te bedenken waarbij je iemand zou willen aanraken, een hart onder de riem steken of troosten, maar dit niet kunt doen omdat je niet fysiek in de buurt bent van deze persoon.

Tenminste, tot voor kort dan. Onderzoekers aan de Hogeschool van Amsterdam (onderzoeker Aduen Darriba Frederiks)  en de Universiteit Twente (Gijs Huisman -PhD kandidaat) zijn bezig om te zien hoe mensen elkaar kunnen aanraken via internet.

Het project heet TaSST en is onderdeel van COMMIT/, een groot Nederlands ICT onderzoek waarbinnen universiteiten, hogescholen en bedrijven bezig nieuwe ICT producten en diensten ontwikkelen.

Hoe raak je iemand aan?

Als je iemand aanraakt is dit vaak op het bovenlichaam, bijvoorbeeld de arm. Net zoals bij alle vormen van communicatie moet er een zender en een ontvanger zijn. Waar bij een normale aanraking jouw hand op de arm van de andere wordt gelegd leg je nu je hand op je eigen arm.

Om je arm zit een speciale ‘mouw’ die de aanraking digitaliseert, met andere woorden: die de aanraking registreert en naar de ontvanger stuurt. Die ontvanger kan trouwens waar ook ter wereld zijn.

De tweede versie van het prototype werkt met drie componenten:

• gevoelige sensors in de vorm van geleidend schuim waarmee een aanraking en de manier waarop dat gebeurt kan registreren;
• vibratiemotoren (die je ook in een smartphone vindt) om een aanraking te simuleren door middel van trillen;
• besturingseenheid.

De mouw zelf is opgedeeld in een raster van 3 x 4 vakjes waardoor een groot oppervlak ontstaat voor het registreren en simuleren van de aanraking. Zowel de ontvanger als de zender hebben hetzelfde type mouw, zodat beide in staat zijn te communiceren.

Toepassingen

De toepassingen van TaSST liggen bij allerlei vormen van communicatie. Je zou kunnen denken aan het ontwikkelen van een eigen taal die door aanrakingen wordt gecommuniceerd maar ook in de ouderenzorg (e-health) en entertainment en gaming toepassingen, want de aanraking kan ook door een computer worden gegenereerd. Onderzoek wijst bijvoorbeeld uit dat een aanraking door een virtueel karakter er voor zorgt dat mensen dit virtuele karakter als een warmere persoonlijkheid zien.  Interacties met virtuele karakters in augmented (Microsoft Hololens) of virtual (Oculus Rift) reality zouden hierdoor een extra dimensie kunnen krijgen. Het karakter is nu niet alleen zichtbaar, maar ook voelbaar!

Aanrakingen kunnen ook worden toegediend door een sociale robot. Zo zou een zorgrobot een aanraking kunnen toedienen om patiënten te troosten of te kalmeren.

Hoe werkt het?

De TaSST gaat om de onderarm, zoals te zien is op de foto. Als het oppervlak wordt aangeraakt (het maakt niet uit of dit een tikje is of een aai) wordt de duur, impact en oppervlakte geregistreerd. Dit alles wordt omgezet in een signaal (om preciezer te zijn een patroon) en wordt overgezonden naar de ontvanger. Zijn of haar TaSST ontvangt het signaal en zal een of meerdere vibratiemotoren een bepaalde tijd, met een bepaalde snelheid laten lopen. Hierdoor wordt de specifieke aanraking gesimuleerd.

Naar aanleiding van een artikel een aantal jaar geleden over de TaSSt werden de onderzoekers benaderd door het Bartimeus instituut, een organisatie voor mensen met een visuele handicap (soms ook meervoudig, doof-blind). Ze hadden gelezen over het onderzoek en deze manier van communiceren zou wel eens een wereld van mogelijkheden kunnen openen voor hun clienten.

Op dit moment is een student van de HvA bezig met een onderzoek om de mogelijkheden in kaart te brengen.

Voelt het als een aanraking?

Misschien denk je  nu, daar ‘trapt’ toch niemand in? Hoe kan dit nou een aanraking vervangen?  Maar van vervangen is geen sprake, echt menselijk contact en aanraking zijn wat dat betreft uniek. Wat TaSST onderzoekt is of op deze manier een additionele manier van aanraken kan worden ontwikkeld die kan worden toegepast in situaties waarbij mensen niet bij elkaar zijn, of zoals het voorbeeld van Bartimeus, in situaties waarbij normale communicatiemethoden beperkt zijn. Op basis van de TaSST zou zelfs een soort van ‘tactiele taal’ ontwikkeld kunnen worden.

Bij een aanraking die ‘echt’ is, bijvoorbeeld van een ouder naar een kind kunnen we in de hersenen zien dat deze wordt herkend als zodanig. Er komen allerlei fysieke en emotionele processen in werking.

Binnen het project wordt hier ook onderzoek naar gedaan: wat voor effecten heeft aanraking op iemands emotionele toestand en in hoeverre kan gemedieerde aanraking een rol spelen bij gevoelens ten opzichte van degene die je ‘digitaal’ aanraakt. Dit wordt bijvoorbeeld onderzocht door vergelijkingen te maken tussen effecten van echte en ‘virtuele’aanraking.